کد مطلب:30140 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:30

گنجینه پرسمان » اعتقادات

اگر پيامبران و امامان معصوم هستند پس مقصود از گناه و لغزش كه در برخي از آيات و روايات و دعاها به آنان نسبت داده شده چيست؟

دانشمندان اسلامي از دير زمان به اين ايراد توجه داشته و پاسخ هاي گوناگوني به آن داده اند يكي از آنها كه شايد پاسخ ها كلي تر باشد اين است:
گناه بر دو قسم است مطلق ونسبي
مقصود از گناه مطلق كارهايي است كه از هر انسان مكلفي صادر شود گناه محسوب مي شود مانند شرابخواري دروغگويي خيانت و ... البته پيامبران وامامان اين نوع كارها صددرصد معصوم بوده و مصونيت دارند. گناه نسبي كارهايي است كه در عين گناه نبودن و در عين آنكه اگر از ساير مردم سربزند شايد برايشان باعث افتخار هم باشد، نسبت به پيامبر و امام لغزش وگناه بيشمار مي آيد.
براي توضيح اين مطلب به اين مثال توجه كنيد:
در يك ده يا شهرك كه درمانگاه ندارد پيشنهاد ساختمان درمانگاه مي شود همه ي مردم موظفند در اين كار نيك شركت كنند اما از همه يك انتظار نمي رود از كارگري كه روزي 100 تومان درآمد دارد يك انتظار است. و از ثروتمندي كه فقط ميوه باغ هاي ارسالي صد هزار تومان به فروش مي رسد انتظار ديگر.
در اين مثال اگر آن كارگر صد تومان كمك كند اين كار او بسيار ارزنده و قابل تقدير است و بيش از آن از او توقعي نيست زيرا توانايي بيش از آن را ندارد. اما اگر ثروتمندان كه مي تواند صدهزار تومان بدهد 90 هزار تومان بدهد يعني نهصد برابر آن كارگر كمك كند، باز مي توان به او اعتراض كرد كه تو در انجام وظيفه ديني و اجتماعي خود كوتاهي كرده يي، يعني از آن قدر كه توانايي داشتي كمتر كمك كردي.


ـ9ـ
آيا مي توان گفت نود هزار تومان كمك كردن گناه است؟ نه اما در عين حال نسبت به اين شخص چون آن طور كه شايسته ي او بود انجام وظيفه نكرده است گناه و لغزش به شمار مي آيد.
اين است معناي گناه نسبي كه فقط نسبت به برخي از مردم كه داراي شرايط خاصي هستند گناه به شمار مي آيد آن هم نه به اين معني كه واقعاً گناه و نافرماني خدا باشد بلكه به اين معني كه آنچه شايسته ي او بوده صددرصد انجام نداده است .
اكنون كه اين مصال روشن شد به اصل مطلب مي پردازيم :
پيامبران وامامان در اثر آنكه مستقيماً با مبدأ جهان هستي ارتباط دارند و شعاع بي پايان علم خدا بر دلهاي آنان مي تابد در عالي ترين درجه ي ايمان به خدا هستند و از اين رو شايسته ي مقامشان اين است كه حتي يك لحظه ازخداي متعال غافل نباشند و نيز خود آنان وظيفه ي خود مي دانند كه حتي به كارهايي كه براي عموم مردم مباح است دست نزنند بلكه هميشه مشغول عبادت و بندگي وانجام وظيفه باشند و بر اين اساس اگر يك لحظه از خدا غفلت كنند مورد سرزنش قرار مي گيرند و نيز اگر مختصري به كارهاي عادي و معمولي غير ضروري سرگرم شوند اين را براي خود گناه به حساب مي آورند و در صد جبران آن بر مي آيند.
گناه نسبي پيامبران چنين است و با آنكه گناه نيست براي آنان گناه ولغزش محسوب مي شود و واژه ي ترك اولي كه از قديم گفته اند پيامبران و امامان معصوم بوده ولي گاهگاهي مرتكب ترك اولي شده اند معنايش همين است يعني كاري كه سزاوار بوده انجام بدهند و انجام آن بهتر و اولي بوده ترك كرده اند نه اينكه واقعاً گناه و نافرماني كرده باشند.


ـ10ـ
دانشمند بزرگ خواجه نصيرالدين طوسي، در كتاب اوصاف الاشراف خود مي نويسد:
اعمال مردم به پنج گونه است:
1. عملي كه بايد انجام دهند(واجبات)
2. عملي كه نبايد انجام دهند (محرمات)
3. عملي كه انجام دادن آن از ترك كردنش بهتر است(متسحبات)
4. عملي كه ترك كردن آن از انجام دادنش بهتر است (مكروهات)
5. عملي كه انجام و ترك آن يكسان است(مباحات)
انجام ندان متسحبات وانجام دادن مكروهات ترك اولي ناميده مي شود و براي آنان كه معصوم هستند ترك اولي پسنديده نيست و توبه معصومان از ترك اولي است و در بين پيامبران و معصومان نيز براي آنان كه بسيار مقربند التفات به غير خدا كه مطلوب ايشان است ترك اولي محسوب مي شود و آنان حتي از كوچكترين غفلتي توبه مي كنند بنابراين توبه بر سه گونه است .
1. توبه عموم مردم
2. توبه معصومان
3. توبه ي خواص از معصومان بسيار مقرب
توبه ي گناهكاران امت از گونه ي اول وتوبه ي حضرت آدم و ديگرانبياء از گونه دوم و توبه ي پيامبر ما و يا امامان از گونه ي سوم است.

( بخش پاسخ به سؤالات )

ـــــــــــــــــــــ
(1)1 - نقل به معني از اوصاف الاشراف ، ص 61، چاپ اسلاميه .

ـ11ـ